Flavia Kleiner (1990) uit Zwitserland is historica en leider van Operation Libero
Alles wees er in 2015 op dat de rechts-populisten in Zwitserland voor de zoveelste keer een referendum gingen winnen. Dit keer waren ze van plan een nieuw artikel aan de grondwet toe te voegen waarmee immigranten die zelfs maar een kleine overtreding van de wet hadden begaan, automatisch het land uit werden gegooid. De andere politieke partijen hielden zich muisstil.
Daar werd de Zwitserse Flavia Kleiner (1990), destijds geschiedenisstudent, dus ongelofelijk boos van. Als niemand een tegengeluid liet horen, dan ging ze het zelf wel doen. Met de vrijwilligersbeweging Operation Libero zette ze een tegencampagne op en dwarsboomde daarmee de plannen van de rechts-populisten. De machtige Zwitserse Volkspartij die met bijna 30 procent van de zetels de grootste partij in het parlement vormt en die al jaren het publieke debat domineert, werd glansrijk verslagen: 59 procent van de Zwitsers stemde tegen de wet. Sindsdien behaalt Kleiner, tegenwoordig fulltime politiek activist gehuld in een ‘kogelvrijvest vol argumenten’ met Operation Libero succes na succes.
“Het voelt raar dat ik, een jong mens nota bene, degene ben die de status quo in stand probeert te houden.”
In het licht van ’68 noem jij jezelf conservatief. Hoezo?
“In 1968 vochten burgers voor vrijheden, vijftig jaar later probeer ik die vrijheden te verdedigen. Het voelt raar dat ik, een jong mens nota bene, degene ben die de status quo in stand probeert te houden. Ik vecht voor het behoud van heel basale vrijheden.”
Wat is er aan de hand?
“Iedereen wil vrijheden, maar daar horen verantwoordelijkheden bij. Anno 2018 lijkt men minder bereid die verantwoordelijkheden te dragen. Neem de terroristische aanslagen: het eerste wat men doet is de privacybescherming het raam uit gooien. Veiligheid leidt helemaal niet tot meer vrijheid, toch hameren alle populisten hierop. Het is misschien zelfs een begrijpelijke reactie, maar laten we alsjeblieft niet te snel overboord gooien waar onze ouders en grootouders zo hard voor hebben gevochten.
“Er was een groot transnationaal democratisch moment na de Eerste Wereldoorlog, en nog één na de Tweede Wereldoorlog – de basis voor de EU werd toen gelegd. Daarna kwam ’68, en ook de Val van de Muur leidde tot belangrijke democratische ontwikkelingen. Ik wil niet te dramatisch klinken, maar ik vraag me af: kunnen we een nieuw democratisch moment organiseren zonder dat er een oorlog aan vooraf moet gaan?”
Hoe probeer jij zelf dat ‘democratische moment’ op gang te krijgen?
“Door te ‘vertalen’, door in begrijpelijke taal uitleggen waar het om draait. We zijn met Operation Libero begonnen omdat we teleurgesteld waren over de politieke partijen: zij volgden de agenda en de retoriek van de SVP uit angst om stemmen te verliezen. Als de SVP zegt dat ze criminele buitenlanders het land uit willen zetten, heeft het natuurlijk geen zin om ‘criminelen’ te gaan verdedigen. In plaats daarvan maakten wij duidelijk wat er werkelijk op het spel stond: de rechtsstaat. Als het fundamentele principe dat iedereen – Zwitser of buitenlander – voor de wet gelijk is, overboord wordt gegooid, dan heeft dat consequenties voor alle burgers.”
If the fundamental principle, that everyone is treated equally before the law – whether Swiss or foreigner – is not respected anymore, then it has consequences for all people.”
Hoe voorkom je het beeld dat de liberale elite het ‘wel eventjes aan de domme burgers zal uitleggen’?
“Zo zie ik het niet. Burgers zijn doorgaans heel verstandig en redelijk, maar ook gewoon druk met hun eigen leven. Als je iets wil duidelijk maken, moet jij de moeite doen om te zorgen dat er naar je wordt geluisterd. Wij geven een visie waarvan we denken dat die belangrijk is, vervolgens besluiten burgers zelf wat ze daarmee doen.”