Jerry Afriyie

blackface is geen feest

Jerry Afriyie werd als kind in Nederland geconfronteerd met Zwarte Piet: meestal een wit persoon met een zwart geverfd gezicht, rode lippen, gouden oorbellen en een kleurrijk kostuum. Zwarte Piet was vaak een dommig personage met een overdreven Surinaams accent, bedoeld om een beetje uit te lachen.

Afriyie werd geboren in Ghana en groeide vanaf zijn elfde op in Amsterdam. Als zwart kind werd hij uitgescholden voor Zwarte Piet. Als volwassene begin jaren ‘10 besloot Afriyie te benoemen wat Zwarte Piet werkelijk was: racisme. Tegenwoordig is Zwarte Piet bijna verdwenen, en de meeste Nederlanders zijn tegen hem.

Het kostuum van Zwarte Piet is geïnspireerd op de kleding van de zwarte bedienden en tot slaaf gemaakte mensen die van de 17e tot de 19e eeuw in de huishoudens van rijke Europeanen werkten.

In 2014 wilde 88 procent van de Nederlandse bevolking de traditie van Zwarte Piet niet veranderen.

De VN-commissie die racisme onderzoekt stelde in 2015 dat Nederland de traditie moet veranderen, omdat Zwarte Piet een terugkeer is naar de slavernij. De premier reageerde dat het hem niet uitmaakt hoe Zwarte Piet eruitziet, en dat hij zelf ook voor Zwarte Piet heeft gespeeld.

Bijna ieder Nederlands kind groeide op met Zwarte Piet. Van half november tot en met 6 december is er geen ontkomen: Zwarte Piet  bezoekt scholen en supermarkten, hij verschijnt in optochten, op tv, en in vrijwel alle reclames van speelgoed en snoep.

Jerry Afriyie is medeoprichter van mensenrechtenorganisatie Nederland Wordt Beter. Samen met anderen zette hij de campagne ‘Zwarte Piet is Racisme’ in 2011 op, en de actiegroep ‘Kick Out Zwarte Piet’ in 2014 om de racistische elementen uit het Sinterklaasfeest te halen. Nederlanders voelden zich aangevallen door zijn activisme, omdat ze zichzelf niet als racisten beschouwden. Zijn vreedzame protesten door het hele land werden beantwoord met (politie)geweld, onrechtmatige arrestaties, persoonlijke bedreigingen en aanvallen. Maar Afriyie zette door en langzaam verschoof de publieke opinie: mensen begonnen te beseffen dat deze traditie inderdaad racistisch en schadelijk was, en anders moest. De nationale omroep verbood Zwarte Piet, net als veel gemeenten, supermarkten en grote bedrijven: op veel plekken is het personage inmiddels niet meer zwart.

HET HEDEN