Jerry Afriyie

Blackface nie jest zabawą

Jako dziecko mieszkające w Holandii Jerry Afriyie zetknął się z „Czarnym Piotrusiem” (hol. Zwerte Piet). Jest to czarnoskórym sługa Sinterklaasa – postaci podobnej do Świętego Mikołaja, która w grudniu przynosi dzieciom prezenty i słodycze. „Czarny Piotruś” był często odgrywany przez białą osobę z pomalowaną na czarno twarzą, czerwonymi ustami, złotymi kolczykami, w kolorowym kostiume. Głupkowata postać z przesadnym akcentem, odgrywana tak, aby się z niej śmiać.

Afriyie urodził się w Ghanie i dorastał w Amsterdamie od jedenastego roku życia. Jako czarnoskóre dziecko był przezywany „Czarnym Piotrusiem” i wyśmiewany. Już jako osoba dorosła, na początku 2010 roku, Afriyie postanowił nazwać to zjawisko po imieniu: rasizm. Dziś niewiele osób odgrywa „Czarnego Piotrusia”, a większość Holendrów jest tej „tradycji” przeciwna.

Kostium „Czarnego Piotrusia” został zainspirowany strojami czarnoskórych służących i niewolników, którzy służyli w domach bogatych Europejczyków w XVII–XIX wieku.

W 2014 r. 88% Holendrów nie chciało zmiany tradycji „Czarnego Piotrusia”.

W 2015 r. komisja ONZ ds. rasizmu stwierdziła, że Holandia musi zmienić tradycję, ponieważ jest powrotem do czasów niewolnictwa. Premier Holandii uznał, że nie ma nic przeciwko temu, jak wygląda „Czarny Piotruś” i sam przebrał się w jego kostium.

Prawie każde holenderskie dziecko dorastało znając „Czarnego Piotrusia”. Od połowy listopada do 6 grudnia nie można go uniknąć: odwiedzał szkoły, sklepy, pojawiał się na paradach ulicznych i w ogólnokrajowej telewizji, a także w prawie wszystkich reklamach zabawek i słodyczy.

Jerry Afriyie był współzałożycielem organizacji praw człowieka Nederland Wordt Beter (hol. Holandia będzie lepsza) i kampanii „Zwarte Piet is Racisme” (hol. Czarny Piotruś to rasizm) w 2011 r. oraz akcji „Kick Out Zwarte Piet” w 2014 r., celem której było wyeliminowanie rasistowskich elementów z obchodów świątecznej tradycji. Holendrzy poczuli się urażeni jego działaniami, ponieważ nie uważali się za rasistów. Jego pokojowe protesty w całym kraju spotkały się z policyjną przemocą, niesprawiedliwymi aresztowaniami, osobistymi groźbami i atakami. Jednak dzięki wytrwałości opinia społeczeństwa na temat „Czarnego Piotrusia” zaczęła się zmieniać. Holendrzy przekonali się, że ten rozpowszechniony zwyczaj jest rzeczywiście rasistowski, szkodliwy i należy go zmienić. Główne media zakazały pokazywania postaci „Czarnego Piotrusia”, podobnie jak wiele gmin, centrów handlowych i dużych firm. W wielu miejscach postać ta nie jest już czarna.

Teraźniejszość